Program

LOTTO / VV

• Sala Suwnicowa Klubu Żak / Gdańsk / ul. Grunwaldzka 195/197
• 14.03.2018 | G. 21:30
• Polska Scena Jazzowa

• Skład

  Mike Majkowski – kontrabas 

  Łukasz Rychlicki – gitara

  Paweł Szpura - perkusja

Lotto to zespół założony pod koniec 2012 roku, skupiający trzy kreatywne umysły współczesnej muzyki. Razem eksplorują granice takich rodzajów muzyki jak improv, country, noise, minimalizm, tworząc muzykę hipnotyczną i wzruszającą jednocześnie. Zadebiutowali płytą "Ask the Dust" w 2014 roku, a wydana dwa lata później minimalistyczna, złożona z dwóch powtarzalnych utworów "Elite Feline" zdominowała większość rankingów podsumowujących 2016 rok. Między innymi została uznana za płytę roku w plebiscycie Gazety Wyborczej. Jak się jednak okazuje, grana w perfekcyjnym skupieniu muzyka o tak prostej strukturze może się okazać wyjątkowo wciągającym doświadczeniem. Niekoniecznie skomplikowane formy pochłaniają najmocniej, co przypomina najnowszy album tria "VV", na którym zespół lewituje od noisowego rozedrgania po repetycje bliskie minimal techno, grając pierwotnie i mięsiście, zwarcie prowadząc narracje przez całą płytę.

„Trzy lata temu pytali o pył. Dziś wzbijają jego tumany. Nowa płyta Lotto pełna jest szumów; akustycznego pyłu i żwiru, który przykrywa dźwięki grubą powłoką. Kiedy opada, spod warstw wyłania się bestia.

To że poprzednia płyta tria została niemal jednogłośnie okrzyknięta najlepszym polskim wydawnictwem 2016 jeszcze do niedawna wydawało się zaskakujące. (…) „Elite Feline” przy „VV” to rurki z kremem. Mroczny jazz niesiony klimatycznym, jesiennym spleenem. Na nowym albumie Majkowski, Szpura i Rychlicki radykalizują środki wyrazu i wyostrzają ekspresję. Ponownie zaskakują słuchaczy, przy jednoczesnej rezygnacji jakiejkolwiek formy przystępności.

Cała zawartość nowego albumu Lotto została osadzona na dźwiękowych fakturach. Płyta rozpoczyna się i kończy w gęstwinach szumów i industrialnych pomruków generowanych najprawdopodobniej przy użyciu gitary Rychlickiego. Chmury pyłu to wznoszą się to, opadają stanowiąc lejtmotyw materiału, rozdzielający kolejne oparte na repetycjach kompozycje. Można potraktować to jako muzyczną trawestację słów z Księgi Rodzaju; „Z prochu powstałeś i w proch się obrócisz”. Gęste mgławice pyłu skrywają tożsamość instrumentów, tłumią je, odrealniają brzmienie, które w przypadku Lotto i tak wypada nad wyraz osobliwie. Gitara basowa, splata się kontrabasem snując kolejne pętle pijanymi barwami, bądź generuje amorficzne zewy dryfujące w przestrzeni. Perkusja z kolei brzmi jakby Szpura odziedziczył instrument po klasykach industrialu, sklecony z metalowych beczek i blachy falistej. Również ona rozmywa się stopniowo w pogłosach, kończąc swój żywot w hałdach pyłu. (…)
Fenomen Lotto trudno jest mi opisać. Jego fundamentem jest bowiem paradoks, że muzyka oparta na powtarzalności potrafi być tak niepowtarzalna, i że prostota bywa tak wyrafinowana i zaskakująca. Zespół z płyty na płytę notuje stały progres, mimo że zdawałoby się, że dalej sięgnąć już nie można; że w ich wypadku pozostała albo kapitulacja z obranego minimalistycznego kursu, albo powtarzanie własnych patentów, co zdarza się niestety kolegom z labelu, którzy swoimi repetytywnymi eksperymentami dawno już stanęli w miejscu i zakiwali się samemu ze sobą. Lotto wychodzi daleko poza wszelkie idiomy gatunkowe, nawet te wyznaczone przez siebie. Obiera jedyny w swoim rodzaju sznyt, który każdą kolejną płytą zostaje poddany autorskiej weryfikacji, zakwestionowany, a następnie reinterpretowany na nowo. Ta ogromna artystyczna świadomość może cechować tylko twórczość wybitną, wymykającą się jakimkolwiek próbom naśladownictwa. (…)

„Elite Feline” z perspektywy „VV” była płytą sexy, pełną wdzięku i uroku. Jazzowa aura czyniła eksperyment przystępnym nawet dla mniej przygotowanego słuchacza. Tymczasem „VV” jest dzikie, brudne i pierwotne, a przy tym o wiele bardziej abstrakcyjne. Z taką drapieżnością z pewnością nie wygra plebiscytów, ale jak dla mnie, to najlepsza dotąd płyta tego zespołu i zdecydowanie najlepsze tegoroczne wydawnictwo Instant Classic, a także jedna z najbardziej zadziwiających (niesamowitych) płyt jakie dotąd w życiu słyszałem. I nie ma w tej deklaracji przesadnej afektacji (przywiązuję dużą wagę aby nie szafować podobnymi stwierdzeniami). „VV” to wymykające się wszelkim próbom opisu zjawisko! Jestem absolutnie zszokowany tym jakie pokłady kreatywności drzemią we współpracy tej trójki muzyków, którzy pozostając wierni swojej praktyce przesuwają jej granicę w rejony zupełnie nieprzewidywane.”

Bartosz Nowicki / 1uchem/1okiem.blogspot.com.pl

RGG & TREVOR WATTS

• Sala Suwnicowa Klubu Żak / Gdańsk / ul. Grunwaldzka 195/197
• 15.03.2018 | G. 21:30
• Polska Scena Jazzowa

• Skład

  Trevor Watts – saksofon altowy i tenorowy

  Łukasz Ojdana – fortepian

  Maciej Garbowski – kontrabas

  Krzysztof Gradziuk – perkusja

   

Kiedy kilkanaście lat temu grupa RGG zaczynała swoją działalność, z czystym sumieniem można było ją nazwać klasycznym jazzowym piano trio. Dzięki swej ponadstandardowej kreatywności i stałemu poszukiwaniu nowych inspiracji zespół zdołał jednak stopniowo wykształcić wyjątkowy język muzyczny, który z tria RGG uczynił zjawisko na polskiej scenie zgoła osobne. Ojdana, Garbowski i Gradziuk w wysublimowany, doskonały technicznie sposób w jedną całość łączą elementy między innymi kameralistyki, improwizacji, muzyki współczesnej i jazzu, a ich płyty „Szymanowski” czy „Aura” spotkały się z entuzjazmem ze strony jazzowej krytyki. Wciąż są przy tym na tyle otwarci, że będąc zdolnymi do twórczego interpretowania muzyki autorów z tak różnych muzycznych światów jak np. Luis Nascimento, Peter Gabriel, Ornette Coleman czy Karol Szymanowski i włączania ich twórczości do muzycznego idiomu swego tria, zapraszają także do żywej, scenicznej wymiany artystów pokroju np. Evana Parkera czy Verneri Pohjoli. Właśnie występ z fińskim trębaczem na Festiwalu Jazz Jantar w 2015 roku był jak dotąd ostatnim koncertem RGG Trio w klubie Żak. Teraz zespół powraca do Sali Suwnicowej w towarzystwie weterana brytyjskiego free, saksofonisty Trevora Wattsa.

79-letni dziś Trevor Watts należy do pierwszej generacji twórców brytyjskiej sceny wolnej improwizacji przez wielu uważanej za najbardziej niedocenianą i jednocześnie najciekawszą w Europie (zaliczają się do niej także m.in. Tony Oxley, Derek Bailey, John Stevens, Paul Rutherford, Kenny Wheeler). Przez długi czas pozostający w cieniu „pierwszego saksofonu” tamtego środowiska (ale młodszego od siebie) Evana Parkera Trevor Watts nie jest muzykiem o podobnie rozpoznawalnym, innowacyjnym tonie, niemniej to właśnie on był założycielem bądź współzałożycielem kilku formacji, które zbudowały silny fundament dla brytyjskiego free i dziś uchodzą na Wyspach za legendarne. To przede wszystkim powołana do życia wspólnie z perkusistą Johnem Stevensem grająca free/improv grupa Spontaneous Music Ensemble, w szeregach której swoje improwizatorskie talenty rozwijali muzycy tacy jak Paul Rutherford, Derek Bailey, Kenny Wheeler czy Dave Holland, to również awangardowa London Jazz Composers’ Orchestra Barry’ego Guya, lub autorski skład Wattsa - Amalgam, który grał w sposób bardziej ustrukturyzowany: z początku oddany free-jazzowi (doskonały debiut „Prayer for Peace” z 1969) w późniejszym okresie eksperymentujący na przestrzeni jazz-rocka i fusion. Znany zarówno jako bardzo dobry improwizator kolektywny, jak i świetny solista Trevor Watts jest zresztą saksofonistą uniwersalnym, czego dowiódł przez lata występując w składach rockowych, bluesowych czy też grając jazz głównego nurtu. Jedną z ważniejszych jego inicjatyw autorskich była założona w 1982 roku Trevor Watts Moiré Music, łącząca jazz z muzyką afrykańską. Ostatnie lata Wattsa to praca w małych składach, na czele w duecie z pianistą Veryanem Westonem: ich seria „Dialogues” w ciągu ostatniej dekady doczekała się kilku odsłon, z których ostatnia, „Dialogues With Strings” nagrana w poszerzonym składzie ze skrzypaczką Alison Blunt  i wiolonczelistką Hannah Marshall ukazała się w 2017 roku nakładem Fundacji Słuchaj!

MACIEJ OBARA QUARTET / Unloved

• Sala Suwnicowa Klubu Żak / Gdańsk / ul. Grunwaldzka 195/197
• 16.03.2018 | G. 21:30
• Polska Scena Jazzowa

• Skład

  Maciej Obara - saksofon altowy

  Dominik Wania – fortepian

  Ole Morten Vågan – kontrabas

  Gard Nilssen - perkusja

   

   

  Trevor Watts – saksofon altowy i tenorowy

  Łukasz Ojdana – fortepian

  Maciej Garbowski – kontrabas

  Krzysztof Gradziuk – perkusja

   

Odrębny dialekt muzyczny, niepohamowany liryzm i godny zaufania styl gry to bodaj najważniejsze cechy charakteryzujące Macieja Obarę” – takimi słowami rozpoczyna recenzję najnowszego albumu kwartetu polskiego saksofonisty Karl Ackermann w portalu AllAboutJazz.com. Wydawnictwem „Unloved” Obara, bez wątpienia jeden z czołowych alcistów rodzimej sceny, otwiera nowy rozdział działalności swego autorskiego bandu. Choć skład grupy pozostał ten sam, z jej nazwy usunięto słowo „International”, a wykute latami wspólnej pracy brzmienie jest – według słów samego lidera – lepsze niż kiedykolwiek. Właśnie ono - po latach starań ze strony Obary - ostatecznie przekonało legendarnego szefa wytwórni ECM Manfreda Eichera do wydania albumu „Unloved”, sygnowanego przez Maciej Obara Quartet. Tym samym saksofonista stał się trzecim (po Tomaszu Stańce i Marcinie Wasilewskim) polskim artystą, który nagrał autorski album dla tej najbardziej bodaj liczącej się wytwórni jazzowej w Europie.

W Maciej Obara Quartet poza liderem niezmiennie grają: Dominik Wania na fortepianie oraz dwóch doświadczonych muzyków norweskich: kontrabasista Ole Morten Vågan i perkusista Gard Nilssen. „Udało mi się zebrać w kwartecie takich muzyków, których gra idealnie się ze sobą łączy. Z jednej strony jest świetna pianistyka Dominika, która ma w sobie wirtuozerię i nie całkiem typowy dla jazzu język. Z drugiej – jest skandynawska sekcja, mocno improwizująca, bardzo silne osobowości z wieloma muzycznymi doświadczeniami, spontaniczni i nieprzewidywalni.” – mówił o swoim zespole Obara na łamach jazzarium.pl. Razem tworzą wysokiej próby współczesny jazz, a  wirtuozeria poszczególnych członków niczego nie traci w kolektywnym graniu. Słychać w nim wpływy amerykańskie i europejskie, a także wyraźne echa inspiracji klasyką jazzu polskiego  – utwór tytułowy najnowszego albumu to stosunkowo mało ograna kompozycja Krzysztofa Komedy napisana na potrzeby filmu Janusza Nasfetera „Niekochana”.

O ile poprzednie albumy kwartet nagrywał właśnie live, „Unloved”, jako pierwszy zarejestrowany w warunkach studyjnych – produkowany przez samego Manfreda Eichera - odkrywa nowy wymiar charakterystycznego brzmienia grupy. „Dzięki niemu odkryłem pokłady liryzmu i subtelności w grze kwartetu, których nie potrafiłem nigdy tak wyeksponować i postrzegam to jako wielką zaletę. Trzy koncerty live, które wydaliśmy, powstały w całkowicie odmiennych warunkach. Inne elementy miały wtedy znaczenie. Natomiast na Unloved wnieśliśmy wiele ważnych, nowych aspektów muzycznych, których nigdy wcześniej nie udało się tak uchwycić.” – opowiada saksofonista. Zważywszy na wysokie pozycje, jakie w polskich i zagranicznych branżowych podsumowaniach 2017 roku zajmuje zarówno płyta jak i sami muzycy („korona” w ankiecie krytyków Jazz Forum – zwycięstwa w kategoriach: akustyczny zespół roku, muzyk roku i saksofon altowy – Maciej Obara, pianista roku - Dominik Wania oraz „Unloved” jako album roku, ponadto 4. miejsce w zbiorczym rankingu albumów roku według autorów polish-jazz bloga, wyróżnienie na liście Johna Kellmana w AllAboutJazz.com) wygląda na to, że Maciej Obara znalazł się na jeszcze wyższym niż dotąd poziomie – i jest to jedynie pierwszy krok w drodze do dalszych sukcesów.

ANNA GADT QUARTET / Mysterium Lunae

• Sala Suwnicowa Klubu Żak / Gdańsk / ul. Grunwaldzka 195/197
• 17.03.2018 | G. 21:30
• Polska Scena Jazzowa

• Skład

  Anna Gadt – wokal

  Łukasz Ojdana – fortepian

  Maciej Garbowski – kontrabas

  Krzysztof Gradziuk – perkusja

Wokalistek o podobnie interesującej wizji twórczej drogi czy też podejmujących równie oryginalne wyzwania artystyczne jak Anna Gadt jest na scenie jazzowej niewiele. Choć w swojej twórczości posługuje się także tradycyjnie rozumianym śpiewem, artystka najbardziej zainteresowana jest wokalną improwizacją – w poszukiwaniu nieoczywistych brzmień stale rozwija techniki wykonawcze pozwalające jej rozwinąć pole ekspresji. Na scenie Anna Gadt nie ogranicza się wyłącznie do roli solistki: improwizując, często traktuje swój głos w sposób równorzędny z tonami instrumentów grających z nią muzyków i wchodzi z nimi w głębokie dźwiękowe współbrzmienia. „W muzykę, którą wykonuję, wpisany jest pewien paradoks: musimy być przecież bardzo skoncentrowani, osadzeni w sobie samym, a jednocześnie jest to moment totalnego wyjścia na zewnątrz, pewnego rodzaju zniknięcia [w interakcji]”– opowiadała artystka Maciejowi Krawcowi na antenie RadioJazz.fm. Choć muzyka Anny Gadt może zaskakiwać niecodziennymi rozwiązaniami, jest nasycona nastrojowym liryzmem i emocjonalnością: „Bliska jest mi naturalność, [płynne] przechodzenie od utworu do utworu (…) jeśli myślę o sferze kompozycyjnej, to myślę raczej o formie zamkniętej. Szalenie interesuje mnie znalezienie złotego środka, proporcji między tym co zapisane w muzyce, a przestrzenią otwartą, którą zostawiamy sobie do improwizacji.”  Na co dzień wokalistka współpracuje z artystami kreatywnymi i otwartymi, jak akordeonista Zbigniew Chojnacki czy też z muzykami tria RGG: Łukaszem Ojdaną, Maciejem Garbowskim i Krzysztofem Gradziukiem, którzy tworzą jej stały kwartet. To właśnie w tym składzie Anna Gadt Quartet zagra podczas zimowej odsłony 21. Festiwalu Jazz Jantar.  

Inspirowany muzyką renesansową poprzedni projekt artystki – trio ze Zbigniewem Chojnackim i Krzysztofem Gradziukiem publiczność Klubu Żak miała okazję usłyszeć już w 2015 roku. Jego owoc – wydany w ubiegłym roku album „Renaissance” znalazł się na drugiej pozycji w rankingu albumów roku 2017 autorów polish-jazz bloga, sama artystka była zaś druga wśród Wokalistek Roku podsumowania JAZZ TOP 2017 magazynu Jazz Forum. Na 21. Festiwal Jazz Jantar Anna Gadt przybywa z kolejną premierą: materiałem „Mysterium Lunae”.

„Mysterium lunae” to wielowątkowy album z licznymi odniesieniami do filozofii, poezji, historii literatury i popkultury. Tytułowa Tajemnica Księżyca jest metaforą muzyki, która sama w sobie jest jedynie falą dźwiękową, środkiem do przekazania osobistych impresji. W swoich utworach Gadt stara się tutaj uważnie przyjrzeć współczesnemu człowiekowi i pamięci, którą nosi, oraz temu, jak czyta własną obecność w świecie. Wychodząc ze strefy komfortu, zespół wkracza w nieoczywisty, ryzykowny a jednocześnie fascynujący świat. W utworach skomponowanych przez Gadt pojawiają się odniesienia do filmu Terrence’a Malicka („The Tree of life”), „Makbeta” Williama Shakespeare’a („Seismis waves”), „Wesela” Wyspiańskiego („Pan dzisiaj w kolorach się mieni”) a nawet Theleniousa Monka („Fancy boy”) i Adama Mickiewicza („Świtezianka”). Szczególne miejsce na płycie zajmują wiersze Leśmiana, które przyjmują formę lirycznych opowieści lub nieposkromionych improwizacji. Do dwóch z nich muzykę skomponowali Łukasz Ojdana i Maciej Garbowski. „Mysterium lunae” to podróż w przestrzeń osobistej narracji wchodzącej w dyskurs ze światem zewnętrznym, ponad wszystko jest to jednak zwrócenie się ku przestrzeni subiektywnych wrażeń i emocji.

LOGAN RICHARDSON BLUES PEOPLE

• Sala Suwnicowa Klubu Żak / Gdańsk / ul. Grunwaldzka 195/197
• 18.03.2018 | G. 21:30
• All That Jazz

• Skład

  Logan Richardson – saksofon

  Igor Osypov – gitara

  DeAndre Manning - gitara basowa

  Ryan Lee - perkusja, sample

Publiczność Festiwalu Jazz Jantar już dwukrotnie miała okazję obcować z talentem saksofonisty, Logana Richardsona. Najpierw przyjechał do Gdańska z zespołem pianistki Helen Sung, później zasilił skład fenomenalnej grupy Christiana Scotta. O drugim z tych koncertów Borys Kossakowski z serwisu Trójmiasto.pl napisał: Kwintet Scotta nie chciał się bawić w jazz. Oni postanowili roznieść Salę Suwnicową, rozsadzić ją swoją złością. Nie przez przypadek tak dużo w ich koncepcji Strech Music wpływów hip-hopu, muzyki buntu przełomu wieków. Ale, paradoksalnie, największe wrażenie zrobiło na mnie melancholijne solo zagrane a capella przez alcistę Logana Richardsona.

Saksofonista prowadzi także aktywną działalność solową, w 2016 roku wydał album Shift, na którym wsparli go tak różnorodni muzycy, jak Pat Metheny i znakomity pianista młodego pokolenia, Jason Moran. Mark F. Turner z serwisu All About Music podkreślał w swojej recenzji, że jest to jeden z nielicznych projektów marzeń, które spełniają pokładane w nich nadzieje. Mimo że Richardson jest pod wyraźnym wpływem swojego miejskiego otoczenia, jego jazzowe i bluesowe korzenie z Kansas City są odczuwalne, a w rezultacie powstaje naturalne połączenie, które nie łatwo sklasyfikować, co nie przeszkadza mu pozostać jednocześnie świeżym i przystępnym - można przeczytać dalej. W 2018 roku Richardson postanowił zrobić kolejny krok w tym kierunku.

Trzecia wizyta rezydującego we Francji muzyka będzie zupełnie odmiennym doznaniem. Tym razem wystąpi w roli lidera, a jego zespołowi – jak nazwa wskazuje – bliżej do bluesa niż do jazzu, o czym świadczy także skład – gitara elektryczna, elektryczna gitara basowa, perkusja i oczywiście saksofon altowy. Nie jest to decyzja podyktowana bieżącymi poszukiwaniami brzmieniowymi, a raczej cofnięciem się do własnych korzeni. Richardson pochodzi z Kansas City, miasta o unikalnej tradycji jazzowej. W latach 30. typowy koncert trwał tutaj do bladego świtu, a zespoły nieraz wykonywały zaledwie jeden utwór przez kilka godzin, wypełniając go wielominutowymi solówkami. Inną charakterystyczną cechą Kansas City Jazzu jest właśnie silna inspiracja bluesem, co słuchać w brzmieniu chociażby współtwórcy albumu Shift - Pata Metheny.

Poza ukraińskim gitarzystą Igorem Osypovem, cały materiał na Blues People zarejestrowali lokalni muzycy działający od lat w stanie Missouri. Każdy z nich swobodnie porusza się w specyficznym języku muzycznym tego miejsca, dzięki czemu mogli pozwolić sobie na album imponujący nie tylko instrumentalnymi umiejętnościami, ale również aktualną, refleksyjną tematyką związaną z moralną i społeczną kondycją świata. W jednym z utworów słyszymy niemal wyszeptywane przekonywanie: Black and brown, and Yellow is so beautiful, co jest wyraźnym stanowiskiem w kwestii podziałów rasowych; w innym, zatytułowany Anthem (To Human Justice) [Hymn (Dla Ludzkiej Sprawiedliwości)], nie trzeba nawet słów - wściekła partia perkusyjna i zawodzący saksofon przekazują czytelny, pozawerbalny komunikat.

Jedną z głównych inspiracji do powołania tego projektu była postać Donny'ego Hathaway'a i jego muzyczne kredo: Lubię grać bluesa jako refleksję na temat pewnego okresu czasu – przeszłego i przyszłego – w życiu osób czarnoskórych. To skrajnie odmienne doświadczenie, świecka strona tego, czym religijna muzyka jest w kościele. Premiera Blues People zaplanowana jest na 2 marca, dwa tygodnie później zespół po raz pierwszy wykona ten materiał na europejskich scenach, w tym w klubie Żak w ramach marcowej odsłony Festiwalu Jazz Jantar.